Πώς παίζεται το ράγκμπι

Το ράγκμπι, το οποίο μπορεί κανείς να συναντήσει και ως rugby football ή ακόμα πιο σωστά rugby union, είναι ένα αγώνισμα που αποτελεί τη φυσική συνέχεια των μεσαιωνικών σπορ που παίζονταν σε ολόκληρη τη Δυτική Ευρώπη και οι ρίζες τους χάνονται στην αρχαιότητα. Τα αγωνίσματα αυτά, γνωστά στην αγγλική γλώσσα ως football, είναι συνήθως τα δημοφιλέστερα σε κάθε χώρα του κόσμου.

Το ράγκμπι, το οποίο ονομάζεται έτσι γιατί οι "κώδικες" δηλαδή οι πρώτοι κανονισμοί, θεσπίστηκαν στο Κολλέγιο του Ράγκμπι στην κεντρική Αγγλία, είναι κατά πολλές πηγές το δεύτερο πιο δημοφιλέστερο άθλημα στον κόσμο, δεδομένης της θεαματικότητας των διεθνών διοργανώσεων. Στην Ελλάδα, ωστόσο, δεν είναι τόσο γνωστό. Μάλιστα, όσο παράξενο κι αν είναι για να γράφεται κάτι τέτοιο, χάρη στην αμέλεια κάποιων μεταφραστών, πολύς κόσμος το συγχέει με ένα άλλο άθλημα, το αμερικανικό ποδόσφαιρο, αλλά αυτή είναι μια ιστορία που μπορεί να συζητηθεί σε κάποιο άλλο άρθρο.

Στο Rugby Union γίνεται μια προσπάθεια, σιγά σιγά, αλλά με σωστό και ολοκληρωμένο τρόπο, να γράψουμε όλους τους κανονισμούς του ράγκμπι στα ελληνικά. Ωστόσο, δεν είναι λίγοι οι Έλληνες που θέλουν να βρουν μια πηγή που να γράφει με απλά λόγια και όσο το δυνατό πιο περιεκτικά πώς παίζεται αυτό το άθλημα. Αυτός είναι λοιπόν ο σκοπός του συγκεκριμένου άρθρου, να απαντήσει στην ερώτηση: "πώς παίζεται το ράγκμπι;".

Το ράγκμπι παίζεται σε ένα γήπεδο από χορτάρι, συνθετικό ή φυσικό, που έχει διαστάσεις σχεδόν ίδιες με αυτές ενός γηπέδου ποδοσφαίρου (association football). Αυτή η ομοιότητα δεν είναι τυχαία, καθώς οι διαστάσεις των ποδοσφαιρικών γηπέδων αντιστοιχούν σε αυτές του γηπέδου που βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του Κολλεγίου του Ράγκμπι. Έτσι, όλα τα μεγάλα στάδια του κόσμου, μπορούν να φιλοξενήσουν και αγώνες ποδοσφαίρου και αγώνες ράγκμπι.

Η διαγράμμιση ωστόσο είναι διαφορετική. Ο χώρος του παιχνιδιού είναι 100 μέτρα σε μήκος και 70 μέτρα σε πλάτος. Στις δύο άκρες του κατά πλάτος υπάρχουν οι goal lines ή try lines, ενώ κατά μήκος οι πλάγιες γραμμές ονομάζονται touch lines. Σε απόσταση 6 μέχρι 22 μέτρα πίσω από τις goal lines βρίσκονται οι dead ball lines, σχηματίζοντας το in-goal, εκεί που συμβαίνει δηλαδή το σκοράρισμα. Στο κέντρο του γηπέδου υπάρχει η μεσαία γραμμή ενώ στα 22 μέτρα από κάθε goal line και προς το κέντρο υπάρχουν οι γραμμές των 22 μέτρων. 10 μέτρα εκατέρωθεν της μεσαίας γραμμής υπάρχουν οι γραμμές των 10 μέτρων, ενώ 5 μέτρα μακριά από τα τέρματα οι γραμμές των 5 μέτρων. Αυτές οι γραμμές είναι διακεκομένες. Πέρα από τις γραμμές αυτές που είναι παράλληλες στα τέρματα, υπάρχουν και οι γραμμές των 5 και 15 μέτρων, που είναι διακεκομένες και βρίσκονται σε αντίστοιχες αποστάσεις από τις δύο touch lines.

Το παιχνίδι παίζεται με μια μπάλα οβάλ σχήματος, η οποία στην αρχή ήταν πιο ακανόνιστη μέχρι να θεσπιστεί συγκεκριμένος κανονισμός. Το οβάλ σχήμα οφείλεται στο κράτημα της μπάλας μέσα στα χέρια, κάτι που διαμόρφωνε κατά τέτοιο τρόπο τις πρώτες μπάλες που υπήρχαν. Είναι πιο ωοειδής από τη μπάλα του αμερικανικού ποδοσφαίρου και πιο πεπλατυσμένη από την απόλυτα σφαιρική μπάλα του ποδοσφαίρου.

Στο παιχνίδι αγωνίζονται 2 ομάδες, αποτελούμενες από 15 παίχτες η καθεμία. Οι παίχτες της κάθε ομάδας αγωνίζονται σε θέσεις που είναι συγκεκριμένες και αντιστοιχούν και στον αριθμό της φανέλας τους. 8 παίχτες αποτελούν τους forwards και οι υπόλοιποι 7 τους backs, ενώ υπάρχουν και 8 αναπληρωματικοί. Σε υποπεριπτώσεις οι αριθμοί αυτοί μπορεί να διαφέρουν. Οι forwards αποτελούνται από τους παίχτες 1ης σειράς, τους 2 props (1 & 3) και τον hooker (2), της 2ης σειράς, που ονομάζονται locks (4 & 5) και της 3ης σειράς, τους flankers (6 & 7) και τον Number 8 (8). Οι backs αποτελούνται από τον scrum half (9), τον fly half (10), τους centers (12 & 13), τους wings (11 & 14) και τον fullback (15). Ανάλογα με τη θέση του ο κάθε παίχτης χρειάζεται να έχει διαφορετικές ικανότητες και συνήθως διαφορετική σωματική διάπλαση.

Το παιχνίδι διεξάγεται υπό τις οδηγίες του διαιτητή που είναι, μαζί με τους βοηθούς του, αυτός που ερμηνεύει τους κανονισμούς και ορίζει την εξέλιξη του αγώνα, κρατάει το σκορ, σημειώνει τις παραβάσεις κλπ. Οι αντικανονικές παραβάσεις, μπορούν να παρατηρηθούν με κίτρινη κάρτα, που ισοδυναμεί με αποβολή 10 λεπτών, ή με κόκκινη κάρτα, που ισοδυναμεί με οριστική αποβολή. Δεύτερη κίτρινη κάρτα ενός παίχτη στον ίδιο αγώνα οδηγεί σε κόκκινη κάρτα.

Προκειμένου να σκοράρουν οι ομάδες κινούνται προς την αντίπαλη goal line, έχοντας το δικαίωμα να ρίχνουν με τα χέρια τη μπάλα μόνο προς τα πίσω, ενώ με τα πόδια προς όλες τις κατευθύνσεις, ωστόσο ο δέκτης θα πρέπει να έχει ξεκινήσει πίσω από τον παίχτη που κλώτσησε τη μπάλα για να μην είναι offside. Την επίθεση προσπαθεί να ανακόψει η ομάδα που βρίσκεται σε θέση άμυνας, επιχειρώντας tackles στους επιτιθέμενους, δηλαδή λαβές που πρέπει να συμβαίνουν κάτω από τους ώμους, με σκοπό να σταματήσουν την προέλασή τους.

Όταν συμβαίνει ένα tackle συνήθως ακολουθεί ruck, όπου οι ομάδες διεκδικούν τη μπάλα. Όταν συμβαίνει ένα φάουλ δίνεται penalty το οποίο μπορεί να παιχτεί με απ'ευθείας παίξιμο, με scrum, με ρίψη της μπάλας στο πλάγιο και εν συνεχεία πλάγιο για την ομάδα που εκτέλεσε το penalty από εκείνο το σημείο, ή με σουτ προς το τέρμα με ελεύθερο χτύπημα. Το scrum είναι η διεκδίκηση της μπάλας από το σύνολο των forwards μέσα από συγκεκριμένο σχηματισμό, με σκοπό να βγει η μπάλα από τη μεριά της ομάδας που θα διεξάγει την επίθεση.

Ιδιαίτερος τύπος παιχνιδιού είναι το maul, όπου οι παίχτες συγκροτούν ένα συμπαγές σύνολο που μεταφέρει τη μπάλα, ενώ όταν η μπάλα επαναφέρεται από τα πλάγια τότε εκτελείται lineout, με τους forwards κυρίως να συμμετέχουν στη διεκδίκηση της μπάλας που επαναφέρεται πάντα με τρόπο παράλληλο προς τη goal line. Μετά από διακοπές και σκοράρισμα, ή στην έναρξη των ημιχρόνων, το παιχνίδι αρχίζει με το kickoff, είτε από τη μεσαία γραμμή είτε από τη γραμμή των 22 μέτρων.

Με αυτό τον τρόπο παιχνιδιού οι ομάδες προσπαθούν να σκοράρουν, κάτι που συμβαίνει με 4 τρόπους. Ο πρώτος είναι η προσγείωση της μπάλας στο αντίπαλο in-goal, που ονομάζεται try και δίνει 5 βαθμούς στην ομάδα που το πέτυχε. Ο δεύτερος είναι, ύστερα από το try, με πετυχημένο ελεύθερο λάκτισμα από το πλάτος που επετεύχθη το try, το λεγόμενο conversion, που δίνει 2 πόντους. Ο τρίτος είναι το επιτυχημένο ελεύθερο χτύπημα penalty, που γίνει 3 πόντους. Τέλος, κατά τη διάρκεια του ελεύθερου παιξίματος, μπορεί να επιτευχθεί drop goal, που είναι λάκτισμα αφού πρώτα η μπάλα χτυπήσει το έδαφος και δίνει επίσης 3 πόντους.

Ο αγώνας διαρκεί 2 ημίχρονα των 40 λεπτών. Αν χρειαστεί οπωσδήποτε να υπάρχει νικητής, τότε παίζεται παράταση 2 δεκάλεπτων ημιχρόνων. Η διαδικασία των penalties αποτελείται από ελεύθερα χτυπήματα όλων των παιχτών από τη γραμμή των 22 μέτρων, κάτι που συμβαίνει πολύ σπάνια, ωστόσο.

Αυτός είναι σε πολύ γενικές γραμμές και εν πολλή συντομία ο τρόπος που παίζεται το ράγκμπι, πιο απλά τα πολύ βασικά στοιχεία που θα πρέπει να ξέρει κανείς για να μπορέσει να παρακολουθήσει ένα παιχνίδι. Οι κανονισμοί, έχουν πολλές υποπεριπτώσεις και υποπαραγράφους, με αποτέλεσμα να αποτελεί αρκετά δύσκολο για όλους να γνωρίζουν τι θα πρέπει να γίνει σε κάθε φάση, ειδικά αν δεν έχουν την κατάλληλη εμπειρία. Για το λόγο αυτό ο διαιτητής σε έναν αγώνα ράγκμπι θεωρείται ένα πρόσωπο που χαίρει του σεβασμού όλων. Μάλιστα, το γεγονός ότι μιλάμε για κανονισμούς και όχι για κανόνες σημαίνει ότι είναι στην ευχέρεια του διαιτητή να ερμηνεύσει τον κάθε κανονισμό και να εξηγήσει την απόφαση του στους παίχτες, με αποτέλεσμα αυτή να μη δέχεται αμφισβήτηση.

Ο καλύτερος τρόπος για να μάθει βέβαια κανείς το ράγκμπι είναι να το δει πολλές φορές και ο ακόμα καλύτερος είναι να παίξει, όποιος το έχει επιχειρήσει δύσκολα τα έχει παρατήσει!!!