Με την ευκαιρία της 47ης επετείου της πρώτης προσελήνωσης επανδρωμένου οχήματος, στις 20 Ιουλίου, έγινα για μια ακόμα φορά αποδέκτης των διάφορων θεωριών που για χρόνια κυκλοφορούν και υποστηρίζουν ότι στην πραγματικότητα ποτέ δεν έφτασε κάποιος αστροναύτης στη Σελήνη και προσπαθούν να το εξηγήσουν με μια σειρά από “στοιχεία”. Επειδή ανακάλυψα ότι οι συγκεκριμένες θεωρίες ακουμπούν και καλούς μου φίλους, αποφάσισα να γράψω δυο πράγματα που αφορούν αυτό το “Μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα”, όχι τόσο για να απαντήσω στις θεωρίες, κάτι που έχουν κάνει αρκετοί πριν από εμένα, αλλά για να δώσω μερικά χρήσιμα στοιχεία, που είναι καλό να τα γνωρίζει όλος ο κόσμος.
Το ιστορικό
Οι λόγοι που ο άνθρωπος και πιο συγκεκριμένα οι Αμερικάνοι και πιο συγκεκριμένα οι αστροναύτες της NASA, Neil Armstrong και Buzz Aldrin, πάτησαν στο φεγγάρι, ήταν αρχικά πολιτικοί. Αυτό δε σημαίνει ότι ήταν και ψεύτικοι. Τη δεκαετία του 1960 ο “πόλεμος του διαστήματος” ή πιο σωστά η “διαστημική κούρσα”, που έβρισκε αντίπαλους τις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ, βρισκόταν στο αποκορύφωμά της. Σ’αυτή την κούρσα, που ξεκίνησε με το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και κυρίως από τη στιγμή που η Σοβιετική Ένωση έγινε πυρηνική δύναμη, το 1949, οι Σοβιετικοί είχαν “το πάνω χέρι”, αποσπώντας αλεπάλληλες πρωτιές, μην αφήνοντας καμία για τους εχθρούς τους στον “ψυχρό πόλεμο”.
Η ΕΣΣΔ, έχοντας μια καλπάζουσα οικονομία, διήνυσε έτη φωτός όσο αφορά την τεχνολογική και επιστημονική ανάπτυξη και όντας ένα κράτος με ζωή 3 δεκαετιών, γονατισμένο από τον πόλεμο απέναντι στους Ναζί, κατάφερε να γράψει τις πρώτες γραμμές στην ιστορία της ανθρωπότητας όσο αφορά την εξερεύνηση του διαστήματος.
Στις 4 Οκτώβρη του 1957, το πρώτο αντικείμενο κατασκευασμένο από τον άνθρωπο, ο δορυφόρος Sputnik, έμπαινε σε τροχιά γύρω από τη Γη. Το σοβιετικό κατασκεύασμα έστελνε ένα σήμα στη Γη, ικανό να ληφθεί και από ένα κοινό ραδιόφωνο. Η απάντηση των ΗΠΑ γι’αυτή την επιτυχία ήρθε με μία από τις σημαντικότερες και προοδευτικότερες αποφάσεις στην ιστορία της Αμερικής, την απόφαση για τη δημιουργία της NASA.
Στις 3 Νοέμβρη του 1957, το πρώτο έμψυχο ον, η σκυλίτσα Λάικα, ταξιδεύει με το σοβιετικό σκάφος Sputnik 2. Στο θάλαμο υπάρχει συσκευή τροφοδότησης οξυγόνου και οι ζωτικές λειτουργίες της πρώτης εκπροσώπου του ζωικού βασιλείου της Γης στο διάστημα ελέγχονται διαρκώς.
Στις 14 Σεπτέμβρη του 1959, το διαστημικό σκάφος Luna 2, γίνεται το πρώτο ανθρώπινο κατασκεύασμα που επιχειρεί επιτυχημένη προσελήνωση. Το πρώτο έργο ενός ανθρώπου που βρέθηκε σε έναν κόσμο έξω από τον πλανήτη μας.
Στις 12 Απρίλη του 1961, ο Yuri Gagarin, γίνεται ο πρώτος άνθρωπος που ταξιδεύει στο διάστημα, ταξιδεύοντας με το διαστημικό σκάφος Vostok 1.
Στις 16 Ιούνη του 1963, η επιβάτις του Vostok 6, Valentina Tereshkova, γίνεται η πρώτη γυναίκα που ταξιδεύει στο διάστημα, σε μια πτήση που διήρκησε 2 μέρες, 23 ώρες και 12 λεπτά.
Αυτές ήταν 5 μεγάλες επιτυχίες των Σοβιετικών στις οποίες η Αμερική έπρεπε να απαντήσει. Αυτός ήταν και ο λόγος έναρξης του προγράμματος εξερεύνησης της Σελήνης, το οποίο ουσιαστικά ξεκινάει με το γράμμα του Προέδρου Kennedy, στις 20 Απρίλη του 1961, προς τον Αντιπρόεδρο Lyndon Johnson, δηλαδή 8 μέρες μετά την ιστορική πτήση του Gagarin. Ο Kennedy, που ως γερουσιαστής επιθυμούσε ανοιχτά τη ματαίωση και λήξη του διαστημικού προγράμματος των ΗΠΑ, σ’αυτό το γράμμα ζητούσε από τον Αντιπρόεδρό του να αναλάβει επικεφαλής του Συμβουλίου του Διαστήματος, ζητώντας απαντήσεις σε 4 ερωτήματα. Αυτά ήταν τα εξής:
“1. Έχουμε τις οποιεσδήποτε ελπίδες να κερδίσουμε τους Σοβιετικούς με την εγκατάσταση ενός εργαστηρίου στο διάστημα, ή με ένα ταξίδι γύρω από τη Σελήνη, ή με την προσελήνωση ενός πυραύλου, ή με το ταξίδι ενός επανδρωμένου πυραύλου στη Σελήνη και την επιστροφή του;
2. Πόσο επιπλέον θα μας κοστίσει;
3. Δουλεύουμε αυτή τη στιγμή 24 ώρες το 24ωρο στα υπάρχοντα προγράμματα. Αν όχι, γιατί; Αν όχι, μπορείς να μου δώσεις συστάσεις για το πώς γίνεται να επιταχύνουμε;
4. Κάνουμε τη μέγιστη προσπάθεια; Πετυχαίνουμε τα αναγκαία αποτελέσματα;”
Όπως μπορεί πολύ εύκολα να διακρίνει κανείς, ο σκοπός της έναρξης του προγράμματος, τουλάχιστον όπως τον αντιλαμβανόταν ο (μάλλον στενόμυαλος) Kennedy, ήταν καθαρά πολιτικός και όπως θα μπορούσε να πει κανείς “ψυχροπολεμικός”.
Στις 25 Μάη του 1961 ο ίδιος ο Kennedy ανακοίνωσε την πρόθεση των Αμερικανών να στείλουν επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη. Κάπως έτσι ξεκίνησε το πρόγραμμα Apollo.
Η μεγάλη συμβολή του Apollo στην επιστήμη
Προφανώς, στην Αμερική δεν κατοικούν μόνο άνθρωποι σαν τον Kennedy. Ευτυχώς, σ’αυτή την πανίσχυρη, ιμπεριαλιστική αλλά και πολλές φορές παρεξηγημένη χώρα, έχουν διαπρέψει μεγάλοι επιστήμονες, που ξεχώρισαν και για το επιστημονικό τους έργο αλλά και για τις θέσεις που πήραν όσο αφορά την κοινωνική προσφορά της επιστήμης, με κορυφαίο παράδειγμα τον “εγκέφαλο” πίσω από την κατασκευή της πυρηνικής βόμβας, τον πυρηνικό φυσικό Robert Oppenheimer, που σήμερα θεωρείται προδότης της πατρίδας του από τους πιο συντηρητικούς, ας τους πούμε φασίστες – αφού είναι, Αμερικάνους.
Έτσι, μία αποστολή στη Σελήνη δε θα γινόταν μόνο για να παιχτεί στην τηλεόραση, κάτι που δυστυχώς μέχρι σήμερα έχει κυριαρχήσει. Προφανώς, από μόνο του το γεγονός ένας άνθρωπος να βρεθεί σε ένα άλλο πλανητικό σώμα είναι μια μεγάλη κατάκτηση για την ανθρωπότητα – και ίσως αυτό ήταν το μόνο που θα μπορούσε εκείνη τη στιγμή να σκεφτεί ο πιλότος της στρατιωτικής αεροπορίας που έκανε αυτό το “μικρό βήμα” – αλλά ευτυχώς αυτός ο πιλότος και οι συνοδοιπόροι του είχαν επιφορτιστεί και με ένα άλλο, πολύ σημαντικότερο έργο.
Στις 16 Ιούλη του 1969, εκτοξεύτηκε από το ακρωτήριο Canaveral, της Florida, ένας πύραυλος Saturn V, που μετέφερε το πλήρωμα της αποστολή του Apollo 11, τους αστροναύτες Neil Armstrong, Buzz Aldrin και Michael Collins. Περίπου 2 μέρες μετά, στις 19 Ιούλη, στις 5 και 21 απογευματινή ώρα Γκρήνουιτς, το σκάφος μπαίνει σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη. Στις 20 Ιούλη 1969, ώρα Γκρήνουιτς 8 και18 βραδινή, η σεληνάκατος πραγματοποιεί επιτυχημένη προσεδάφιση και οι Armstrong και Collins κάνουν τον πρώτο ανθρώπινο περίπατο έξω από τη Γη. Εκεί τελειώνει η επιτυχία των μηχανικών και αρχίζει το μεγάλο ταξίδι των επιστημόνων.
Οι δύο αστροναύτες έμειναν στην επιφάνεια της Σελήνης για περίπου 21 ώρες, πραγματοποιώντας μια σειρά από επιστημονικά πειράματα, εγκαθιστώντας επιστημονικά όργανα, πρώτο εκ των οποίων ένας σεισμογράφος και συλλέγοντας πετρώματα από την επιφάνεια του φυσικού δορυφόρου της Γης. Η αξία αυτών των δεδομένων μάλλον ήταν πολύ δύσκολο να γίνει κατανοητή από τους συλλέκτες τους, καθώς αποτέλεσαν τη βάση για την αρχή μιας σειράς επιστημών που ασχολούνται με την εξερεύνηση πλανητικών και άλλων σωμάτων που βρίσκονται στο διάστημα.
Τα δεδομένα που συνέλεξαν και τα πειράματα που διενήργησαν οι αστροναύτες των αποστολών του Apollo, αξιοποιήθηκαν για δεκαετίες, μέχρι και σήμερα για την εκπόνηση επιστημονικών εργασιών, την εξαγωγή συμπερασμάτων για τον τρόπο σχηματισμού της Σελήνης, της Γης, του Ηλιακού Συστήματος. Η πόρτα που άνοιξε το Apollo στην επιστήμη ήταν δυσθεώρητα μεγαλύτερη απ’ αυτήν που η τεχνολογική ανάπτυξη άνοιξε στην υπερηφάνεια ενός λαού ή ενός Προέδρου. Γιατί η αξία και τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας είναι και θα παραμείνουν πανανθρώπινα.
Εδώ χωράει λοιπόν και μια πρώτη ερώτηση σε όσους αμφισβητούν την παρουσία ανθρώπων στην επιφάνεια της Σελήνης: όλα αυτά τα επιστημονικά δεδομένα είναι ψεύτικα; τόσες δεκαετίες, χιλιάδες επιστήμονες δουλεύουν γύρω από ένα ψέμα, με τεράστια ποσά να ξοδεύονται γι’αυτή την έρευνα; είναι δυνατόν κανένας από αυτούς να μην το έχει καταλάβει ή είναι όλοι μέρος της συνωμοσίας;
Αυτή είναι η πιο σημαντική κατάρριψη κάθε τέτοιας θεωρίας, η επιστημονική ανάπτυξη που υπήρξε σε μια σειρά επιστημονικών πεδίων που ουσιαστικά γεννήθηκαν με την έλευση των πρώτων εξωγήινων δεδομένων. Προσωπικά είχα την ευκαιρία και τη μεγάλη τύχη μια φορά να δω από κοντά μία από τις μπομπίνες που περιέχουν τα σεισμικά δεδομένα που κατέγραψε ένας σεισμογράφος που εγκαταστάθηκε στη Σελήνη και αυτή είναι μία από τις πιο έντονες αναμνήσεις στη ζωή μου, η επαφή με ένα γιγαντιαίας σημασίας κομμάτι της ιστορίας της ανθρωπότητας.
Η μεγάλη ανάπτυξη των επιστημών του διαστήματος
Ευτυχώς η ιστορία δεν τελείωσε εκεί. Οι Σοβιετικοί, που ακόμα είχαν τη φόρα της προηγούμενης δεκαετίας, έκαναν ακόμα ένα τεράστιο βήμα. Στις 17 Αυγούστου του 1970, το διαστημικό σκάφος Venera 7, έγινε το πρώτο ανθρώπινο κατασκεύασμα που κατάφερε να προσεδαφιστεί ομαλά στην επιφάνεια ενός άλλου πλανήτη του Ηλιακού Συστήματος, φτάνοντας στην απόλυτα αφιλόξενη επιφάνεια της Αφροδίτης και στέλνοντας τις πρώτες εικόνες από έναν κόσμο πραγματικά εξωτικό και παράξενο, πίσω στη Γη.
Οι Σοβιετικοί είχαν χάσει μόνο μια μάχη, αυτή της επανδρωμένης αποστολής στη Σελήνη, πριν αρχίσουν να χάνουν αλεπάλληλες μάχες, λόγω συγκεκριμένων επιλογών που επηρέασαν και την οικονομική πορεία της χώρας, μέχρι την ανατροπή του Σοσιαλισμού. Ο λόγος που την έχασαν, δεν είναι τόσο γνωστός κι έτσι το γεγονός της Σοβιετικής αυτής ήττας αξιοποιείται πολλές φορές από τους οπαδούς των θεωριών συνωμοσίας. Οι Σοβιετικοί, την ίδια στιγμή που οι Αμερικανοί είχαν ανακοινώσει και εργαζόντουσαν πάνω στο πρόγραμμα κατάκτησης της Σελήνης, είχαν ξεκινήσει 2 παράλληλα προγράμματα, με σκοπό όποιο πετύχει τη μεγαλύτερη πρόοδο να επιλεγεί προς πραγματοποίηση. Το γεγονός ότι 2 διαφορετικές επιστημονικές ομάδες δε δούλεψαν ποτέ μαζί, ούτε ύστερα από την επιλογή του ενός προγράμματος, ίσως κόστισε “στις λεπτομέρειες” αυτή τη νίκη στην ΕΣΣΔ.
Ωστόσο, η εξερεύνηση της Σελήνης συνεχίστηκε και από τους Αμερικάνους και από τους Σοβιετικούς, με την αποστολή δεκάδων σκαφών που συνέλεξαν δεδομένα όντας σε τροχιά. Η εξερεύνηση αυτή και μια σειρά πειραμάτων, που σήμερα γίνονται με πολύ πιο ανεπτυγμένα επιστημονικά όργανα, μειώνοντας κατά πολλές τάξεις μεγέθους το κόστος αντίστοιχων επανδρωμένων αποστολών, συνεχίζουν να φέρνουν πολύτιμα δεδομένα για την κατανόηση του εγγύς διαστήματος.
Αυτός είναι και ένας σημαντικότατος λόγος που δεν ξαναπήγαν άνθρωπο στη Σελήνη. Δεν ξαναπήγαν γιατί πολύ απλά δε χρειάζεται να ξαναπάνε και πλέον όπου πηγαίνουν άνθρωποι, με το Αμερικανικό μακροπρόθεσμο πρόγραμμα για επανδρωμένη αποστολή στον Άρη να κυριαρχεί στις ειδήσεις της εξερεύνησης του διαστήματος, πηγαίνουν για να εξερευνηθεί η δυνατότητα μετοίκησης. Ναι, μη φανταστείτε πόλεις και χωριά, αλλά άνθρωποι μπορεί πολύ πιο γρήγορα απ’ όσο πιστεύουμε σήμερα να εγκαθίστανται σε άλλους πλανήτες για παραγωγικούς σκοπούς.
Ένας άλλος λόγος είναι ότι η ανθρωπότητα (ευτυχώς) δεν έμεινε προσκολημένη σε βόλτες στη Σελήνη και οι προϋπολογισμοί των διαστημικών προγραμμάτων αγκάλιασαν προγράμματα που άνοιγαν τους ορίζοντες σε άλλους πλανήτες, σε άλλα αντικείμενα και φυσικά στην εξερεύνηση του χώρου πολύ πιο μακριά από το ηλιακό μας σύστημα. Όταν φτιάχνεις ένα καράβι άλλωστε, ποτέ δεν το έχεις για να πηγαίνει μόνο στο πιο κοντινό λιμάνι.
Ένας τρίτος λόγος που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επιβράδυνση συνολικά της διαστημικής έρευνας και της μείωσης των κρατικών κονδυλίων, ήταν η ανατροπή του Σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, που έβγαλε εκτός παιχνιδιού μία από τις δύο μεγάλες δυνάμεις αυτής της κούρσας. Αυτό ήταν ένα γεγονός που έφερε σε πολύ δύσκολη θέση την αμερικανική επιστημονική κοινότητα, η οποία μπορούσε μέχρι πρότινος να απολαμβάνει τεράστια κονδύλια, καθώς οι αμόρφωτοι φορολογούμενοι πιο εύκολα πείθονταν ότι αυτά χρησίμευαν στην αντιμετώπιση του εχθρού (κάτι που δεν ήταν εντελώς ψέμα) και πλέον χρειάζεται να πιστεύουν ότι υπάρχουν εξωγήινοι για τον ίδιο ακριβώς σκοπό.
Ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα
Εν ολίγοις αυτό που ξεκίνησε στις 20 Ιούλη του 1969 δεν ήταν μια σειρά γεγονότων, αλλά μια σειρά από πόρτες που άνοιγαν. Οι ενέργειες των αστροναυτών στην επιφάνεια της Σελήνης, εκείνες τις 21 περίπου ώρες, είναι οι ενέργειες των σημερινών διαστημικών ρομπότ, που μπορεί να μην τοποθετούν σημαίες, αλλά φέρνουν πίσω τεράστιας σημασίας επιστημονικά δεδομένα.
Αυτή η αλήθεια είναι τόσο μεγάλη που κάνει αντίστοιχα μεγάλα και τα ψέματα που προσπαθούν να τη σβήσουν, τόσο μεγάλα που είναι επικίνδυνα και ίσως και κατευθυνόμενα. Θυμηθείτε τουλάχιστον, ότι αυτή η αλήθεια είναι τόσο μεγαλειώδης, που η μεγάλη διαστημική δύναμη του 20ου αιώνα, η ΕΣΣΔ, δεν την αμφισβήτησε ποτέ.
Αυτή είναι μια μεγάλη αλήθεια που πρέπει να ξέρει και να αντιλαμβάνεται όλος ο κόσμος. Η μάχη του διαστήματος μπορεί για κάποιους να είναι μια μάχη επικράτησης, αλλά αυτό που θα μας αφήσει ο πολιτισμός της εποχής μας είναι το ξεκίνημα μιας μάχης για τη γνώση, που ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα, όποιο κομμάτι πανί κι αν τοποθετήσει για να σηματοδοτήσει τους προορισμούς των ταξιδιών της.
Be First to Comment